Trauma kan enorm veel impact hebben op iemands leven, en ook op de naasten om iemand heen. Of je nou vriend, collega, familie of partner bent van iemand met trauma. Tegelijkertijd kun je als naaste juist ook veel voor iemand betekenen door steun te bieden.
In deze video deelt Frank vanuit zijn ervaring als naaste een aantal tips en handvatten hoe je iemand met trauma kunt steunen. We maakten er ook een infosheet van, deze kun je gratis downloaden.
Tekst video
Trauma kan enorm veel impact hebben op iemands leven, en ook op de naasten om iemand heen. Of je nou vriend, collega, familie of partner bent van. Tegelijkertijd kun je als naaste juist ook veel voor iemand met trauma betekenen door steun te bieden, dit kan alleen soms best ingewikkeld zijn. Want hoe help je iemand nou het best? En hoe kun je ook voor jezelf blijven zorgen?
Laat ik beginnen te zeggen dat er niet één manier of methode is om iemand te steunen, en dat het een zoektocht is met elkaar om uit te vinden waar behoefte aan is en wat er goed werkt. Uit mijn persoonlijke ervaring en gesprekken met andere naasten deel ik graag een aantal tips en handvatten die kunnen helpen.
Te beginnen bij tip 1: probeer trauma een beetje te begrijpen
Je hoeft geen deskundige te worden, maar het is helpend om wat basiskennis te hebben over trauma en de mogelijke gevolgen. Hoe meer je begrijpt van iemands klachten en gedrag, hoe beter je iemand kunt ondersteunen. Op Traumanet vind je veel informatie en boekentips.
Tip 2: NIVEA: niet invullen voor een ander
Trauma kan op veel verschillende manieren ontstaan, en de impact is voor iedereen anders. Wat voor de een bijvoorbeeld traumatisch is, hoeft dat voor de ander niet te zijn. Vul daarom nooit voor iemand in hoe iets geweest moet zijn, waar hij of zij last van heeft, of wat nu zou moeten helpen. Sluit aan bij iemands eigen beleving en neem die serieus.
Tip 3: Luister zonder te oordelen
Veel mensen met trauma worstelen ook met schaamte en schuldgevoelens, wat het extra moeilijk kan maken om erover te praten. Je steunt iemand door ruimte te geven om te vertellen wat hij of zij wil vertellen, daar met aandacht naar te luisteren en niet te oordelen. Open en neutrale vragen stellen helpt. Wil iemand graag vertellen maar heb je zelf op dat moment even geen ruimte om echt te luisteren? Geef dit dan aan en zoek samen een ander moment.
Tip 4: Vraag waar iemand behoefte aan heeft
Waar iemand behoefte aan heeft, kan per persoon en ook per moment verschillen. Het ene moment is dat misschien een luisterend oor of een knuffel, terwijl op een ander moment samen iets ondernemen of uitzoeken prettig is. Geef daarom geen ongevraagd advies en vul behoeftes niet voor de ander in, maar vraag ernaar.
Tip 5: Wees duidelijk en voorspelbaar
Duidelijkheid en voorspelbaarheid geven rust. Zeg daarom wat je doet, en doe ook wat je zegt. Je kunt dingen voorspelbaar maken door ze van tevoren door te spreken en aan verwachtingsmanagement te doen. Bijvoorbeeld door te vertellen hoe een afspraak ongeveer gaat verlopen, wie erbij zal zijn en hoelang het gaat duren. Ben je wat later, of loopt iets anders dan gepland? Laat het even weten.
Tip 6: Heb geduld
Herstel van trauma kost tijd en het herstelproces kan onvoorspelbaar zijn. Probeer daarom geduld te hebben en het tempo van de ander te volgen. Onthoud dat bij trauma de regel ‘langzamer is sneller’ nog wel eens op gaat. Liever kleine, haalbare stappen vooruit, dan te grote stappen die achteraf te groot bleken.
Tip 7: Niet weten is oké
Soms heb je gewoon geen idee wat je moet zeggen, of doen. Dat is oké, en dit mag je dan ook zeggen. Soms is dat zelfs het beste om op zo’n moment te doen.
Tip 8: Zorg goed voor jezelf en jouw grenzen
Niet eens zo zeer een tip, als wel iets dat heel belangrijk is. Want iemand steunen met trauma kan zwaar zijn en ook veel impact hebben op jou. Blijf daarom ook tijd en ruimte maken voor jezelf en wat jij nodig hebt, alleen zo kun je er echt voor iemand anders zijn en blijven. Het is daarnaast ook belangrijk om niet alleen de grenzen van de ander, maar ook die van jezelf te respecteren. Zowel de grenzen qua wat je kan dragen, maar ook qua wat je kan en wil bieden. Door hier open en eerlijk over te communiceren, creëer je duidelijkheid en voorspelbaarheid, en daarmee zorg je weer voor de ander én jezelf.
Samengevat: of je nu een vriend, collega of partner bent van iemand met trauma: weet dat je iemand op verschillende manieren kunt steunen, en dat jouw steun voor iemand van grote betekenis kan zijn.
Samenvatting
Trauma kan grote impact hebben op iemands leven, en ook op de naasten om iemand heen. Als naaste kun je veel betekenen door steun te bieden. Deze acht tips kunnen daarbij helpen:
1. Probeer trauma (een beetje) te begrijpen: Basiskennis over trauma en de gevolgen helpt je beter te ondersteunen.
2. NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander: Respecteer iemands eigen beleving en vul niet voor de ander in
3. Luister zonder oordeel: Geef ruimte om te praten, stel open vragen, en wees beschikbaar.
4. Vraag naar behoeftes: Wat iemand nodig heeft, verschilt per persoon en per moment. Vraag hiernaar en geef geen ongevraagd advies.
5. Wees duidelijk en voorspelbaar: Creeër rust door verwachtingen en afspraken helder te maken.
6. Heb geduld: Herstel kost tijd. Volg het tempo van de ander, neem liever kleine dan te grote stappen.
7. Niet weten is oké: Soms weet je niet wat te doen of zeggen, en dat is oké. Dit mag je gewoon zeggen.
8. Zorg goed voor jezelf: Respecteer je eigen grenzen en maak tijd voor jezelf en wat jij nodig hebt. Dit is essentieel om er voor de ander te kunnen (blijven) zijn.
Meer voor en over naasten
Deze video en infosheet is onderdeel van een 6-delige reeks over trauma en gevolgen. De reeks is mede mogelijk gemaakt met financiële steun van Fonds Slachtofferhulp.
