Haptotherapie

Je lichaam is een verhalenverteller. Ervaringen worden vanaf het prille begin in je lichaam opgeslagen waardoor je een lichaamsgeheugen ontwikkelt. En in je lichamelijkheid toon je hoe je in de wereld staat: in spanning en ontspanning, verstrakking en verruiming, in houding en beweging.

Signalen van gevaar en veiligheid

In de haptonomie staat voelen centraal. Voelen is een basaal vermogen waarmee we openen en sluiten en waar we als vanzelf uitreiken naar wat ons goed doet en terugtrekken van wat ons geen goed doet.

Door het vermogen naar binnen te voelen houden we contact met onszelf en onze staat van zijn. Het vermogen naar buiten te voelen informeert ons over de omgeving. We ontvangen bijvoorbeeld signalen van veiligheid en gevaar en kunnen ons zo op de omgeving afstemmen.

Haptotherapie helpt mensen de weg (terug) te vinden naar het voelend vermogen. Het richt de aandacht op het aangeboren lichaamsbewustzijn en lichaamssensitiviteit.

Je gaat luisteren en leren over wie je bent (geworden) en hoe je in afstemming met jezelf en de ander door het leven kunt.

Haptotherapie is ontstaan vanuit de haptonomie, een wetenschap die zich richt op de rol van de tastzin in het menselijk functioneren. Haptonomie is ontwikkeld door de Nederlandse fysiotherapeut en psycholoog Frans Veldman in de jaren 60 van de vorige eeuw.

Vanuit de haptonomie ontstond de haptotherapie, als toepassing van de haptonomie in een therapeutische setting.

Haptotherapeuten kunnen helpen jou weer naar je eigen lichaam te loodsen. Hoe meer je thuis kunt komen en blijven in het lichaam, hoe langer je in het hier en nu kunt zijn en van daaruit keuzes kunt maken.

Haptotherapeuten zijn gericht op de ‘gevoelsvertelling’ van mensen. Behalve dat de gevoelsbewegingen bij de cliënt zichtbaar en voelbaar zijn, gebruikt de therapeut de eigen lichamelijkheid om waar te nemen hoe hij resoneert op de cliënt.

Kalmeren en vertrouwen

Haptotherapeuten onderzoeken samen met jou wat kloppend en veilig voelt. Het is belangrijk om het evenwicht op een diep, voelend niveau te herstellen: door het lichaam te helpen kalmeren en door vertrouwen in sociale relaties te herstellen.

In de therapie wordt gebruikgemaakt van het gesprek, aanraking op de behandelbank en/of ervaringsgerichte oefeningen. De insteek is wat je voelt bij jezelf en hoe het contact met de ander en de omgeving passend voelt.

Haptotherapie wordt toegepast bij zowel lichamelijke als psychische klachten, zoals (onbegrepen) lichamelijke klachten, stress en burn-out, traumaverwerking of vragen op het gebied van persoonlijke ontwikkeling. Daarnaast is er haptonomische zwangerschapsbegeleiding.

Traumagerelateerde klachten

Traumatische ervaringen zijn overweldigend: ze komen binnen zonder aankloppen. Het normale bewustzijn en verstand bevatten het niet en de lichaamsreacties nemen het over. Het stresssysteem wordt extreem geactiveerd en de herinnering aan de gebeurtenissen wordt niet opgeslagen in een logisch samenhangend verhaal. 

Trauma heeft vaak ontkoppeling van lichaamssensaties tot gevolg. Uit het lichaam zijn verhindert echter ook dat het lijf een veilige haven wordt met een eigen navigatiesysteem voor welbevinden, stressregulatie en het aangaan van veilige relaties. 

Onveiligheid 

Wat aanvankelijk een bescherming is, wreekt zich op den duur. De gevaarsignalen blijven rondzingen in het lichaam, zonder dat ze een uitweg vinden. Trauma schaadt op een elementair niveau het gevoel van veiligheid. Chronische stress, snelle gealarmeerdheid en gevoelens van onveiligheid zijn het gevolg. 

In de basisopleiding haptonomie worden de haptonomische beginselen geleerd en die kunnen meegenomen worden in de eigen beroepsuitoefening, bijvoorbeeld als fysiotherapeut, verloskundige, coach of maatschappelijk werker.

In de uitgebreide opleiding tot haptotherapeut is veel aandacht voor de levensloop, de gevolgen van vroegkinderlijke (onveilige) hechting en hoe van hulp te zijn bij de ontregeling van het stresssysteem. Een groot aantal haptotherapeuten heeft zich via aanvullende opleidingen geschoold in de traumahulpverlening.

Met name bij ernstige traumatisering werken haptotherapeuten bij voorkeur aanvullend en in samenwerking met (psycho)therapeuten in de reguliere hulpverlening.

Geregistreerde haptotherapeuten vind je bij:

• Vereniging van Haptotherapeuten
• Stichting Haptotherapie
  

Er zijn drie vakopleidingen in Nederland. Zij bieden diverse opleidingen zoals de basis haptonomie en vakopleiding haptotherapeut. Ook bieden zij nascholingen en verdieping.

• Academie voor Haptonomie
• Instituut voor Toegepaste Haptonomie ITH
• De Nederlandse vakopleiding voor Haptonomie Synergos

Leestips

• Haptotherapie bij PTSS – Frans Kok en Bob Boot
• Haptotherapie: een bottom-up benadering bij trauma – Barbara van Ruitenbeek
• Complexe vroegkinderlijke traumatisering: een ontwikkelings- en hechtingstrauma – Barbara van Ruitenbeek
• Barbara van Ruitenbeek, eigen publicaties over trauma en haptotherapie
• Haptotherapie – Els Plooij

Kijktip

• Haptotherapie / GZ-Haptotherapeut / animatie (volledig) ‘Voelende wezens’