"Ben je bang? Boos? Verdrietig? Teleurgesteld?" Ik ga het hele rijtje ‘negatieve’ emoties af, als ware het een meerkeuzemenu waaruit mijn lief er eentje moet kiezen. Als ik in paniek ben, kan ik haar niet lezen. Haar gezichtsuitdrukking kan letterlijk alles betekenen. "Nee joh, niks aan de hand" antwoordt ze.
Ze kijkt verbaasd. Ze voelt zich gewoon oké, ik heb haar geen kwaad berokkend.
Soms neem ik daar genoegen mee, maar soms ook niet. "Ik zie toch dat je boos bent! Je bent boos hè?! Boos? Niet boos? Boos?" brabbel ik, als ware ik een kind. Ik weet het zeker, ze is boos en ik heb het gedaan.
Snel veranderende gemoedstoestand
Als kind leer je gezichtsuitdrukkingen en andere non-verbale signalen interpreteren. Echter was dat bij mijn moeder niet zo makkelijk. Aandachtig kon overslaan in geïrriteerd, vrolijk in chagrijnig, nabijheid zoekend in afstand creërend. Nou is het normaal dat mensen van gemoedstoestand veranderen natuurlijk, maar dit gebeurde vaak in luttele seconden.
Het ene moment was het nog goed en het andere moment was het helemaal mis. Ik voelde mij als kind hierdoor vaak enorm verward. Wat was het nou? Mocht ik iets vertellen of juist niet? Mocht ik in de kamer blijven of kon ik beter weggaan? Kon ik troost zoeken of liever wachten op een ander moment?
Alles voor jezelf houden
Niet goed of op tijd zien hoe ze zich voelde, kon me zwaar komen te staan. Dat varieerde van geschreeuw tot het vangen van klappen. Achteraf prentte ik mezelf altijd in om haar vooral nooit meer wat te vertellen. "Het is gevaarlijk, Sam, je kunt dingen beter voor jezelf houden" zei ik tegen mezelf. Toch liep ik elke keer weer in de val.
Ze is mijn moeder en ik houd van haar en ik begreep haar ook. Ik zag haar worstelingen om een goede moeder te zijn. Dit samen maakte van mij een vergevingsgezind kind.
Altijd op mijn hoede
Nu ben ik volwassen en nog altijd op mijn hoede bij mensen die dichtbij komen. Het voelt nog altijd alsof het enorm belangrijk is om in een split second te kunnen bepalen hoe de pet van die ander staat. Niet op tijd zien hoe de ander zich voelt is gevaarlijk, dat weet ik maar al te goed.
Ik leer nu echter dat de meeste mensen helemaal niet zo snel veranderen qua humeur. Het schommelt een beetje door de dag, maar dat is het wel. En als ze al boos zijn of chagrijnig, is dat meestal helemaal niet door mij.
Ik wil dat anderen mij lief vinden
Het is bizar hoe zo’n reflex toch blijft hangen. Rationeel weet ik dat ik niet meer afhankelijk ben van mijn moeder en dat ze dus zoveel kan schommelen qua bui als ze wil, zonder dat ik daar schade van ondervind. Toch blijf ik bang. En als ik moe ben of niet lekker in mijn vel zit, verander ik dan toch weer in dat kleine kind.
Dat kind dat alleen maar wil dat het veilig is en dat de ander haar lief vind en vooral niet boos op haar is.
Sammie (pseudoniem) groeide op als kind van ouders met psychische problemen. Hierdoor liep zij een hechtingstrauma op.
Eén reactie
Herkenbaar maar breder. Opgroeien met onberekenbare gezinsleden die niet doen wat ze zeggen, en vooral niet zeggen wat ze doen , die niet aan afstemming doen, met verschillende gezichten naar binnen en naar buiten toe , liegend manipuleren in eigen voordeel, inconsequent, plus de afwezigheid van enige pedagogische lijn, hebben van mij een tenensluiper en een chronisch onzeker mens gemaakt, en vooral wantrouwend anticiperend. Ik wil liever op voorhand niet dat ze me lief vinden , voor het geval dat ze me straks opeens weer niet lief vinden op grond van redenen die per persoon weer anders zijn . Niet rationeel, niet handig of functioneel , maar op die strategie val ik terug.
Liefs.