Maandagavond. Ik heb een intensieve dag achter de rug. Veel gedacht. Veel gehoord. Veel gevoeld en daarvan vooral ook veel weer ‘uit’ moeten zetten. Op mijn to-do lijstje staat nog slechts één ding voor vandaag, met gouden inkt geschreven en omlijnd: me-time. Het zou een cadeau aan mijzelf moeten zijn, maar misschien… misschien is dit wel het moeilijkste wat ik vandaag te doen heb.
Overal waar ik kom, waar ik kijk, waar ik luister, kom ik het tegen: zelfzorg.
Tijd voor jezelf. Zorg je goed voor jezelf? Wat doe jij aan zelfzorg? Alles wat je doet om goed voor jezelf te zorgen, fysiek, mentaal en emotioneel. De plaatjes op websites en in bladen zijn prachtig. Zelfzorg als een zachte vorm van aandacht en liefde voor jezelf. Maar wat als dat ‘zelf’ waar je voor zou moeten zorgen, niet voelt als iets van jou? Wat als dat ‘zelf’ juist is waar je bij weg wilt, of misschien zelfs moet? Wat als je het altijd ‘zelf’ moet doen?
Ik heb lang geworsteld met het thema zelfzorg. Dat doe ik nog steeds.
Ik vind het soms pijnlijk en confronterend. Onmogelijk ook soms. Zelfzorg dwingt me terug naar een plek waar ik niet wil zijn. Want in dat lijf waar ik voor moet zorgen, in het hoofd dat eraan vastzit maar niet mee verbonden is, liggen ook de herinneringen opgeslagen.
Herinneringen die ik niet wilde en kon voelen. In dat lijf wonen de nachten waarin ik bang ben geweest, de woorden die mij aan mijzelf deden twijfelen, de blikken die mij hadden laten verdwijnen, de overtuiging dat ik niet wilde of kon bestaan, de pijn, de ondraaglijke pijn en eenzaamheid.
Om voor jezelf te kunnen zorgen, moet er een ‘zelf’ zijn.
Een ‘ik’ waarvoor je kúnt zorgen. Het veronderstelt je aanwezigheid en bestaan. Het impliceert dat het iets is wat je zelf moet doen. Maar wat als je nooit hebt geleerd wat zelfzorg is? Als je leerde dat jouw behoeften een last zijn? Als je hebt ontdekt dat het veiliger is om je bestaan te ontkennen? Wat als je alles zelf moest doen? Wat niet bestaat en geïsoleerd leeft, kan niet beschadigd raken.
Dus ja: f*ck de zelfzorg!
Of, misschien ook wel niet. Want wat niet bestaat en geïsoleerd moet leven, kan ook niet helen.
Zelfzorg is voor mij een proces.
Leren dat het veilig is. Leren afstemmen op de ruimte die er wel of juist niet is om voor mijzelf te zorgen. Het gaat over kennismaken met mogen, kunnen en durven bestaan. Over toestaan dat ik verlang. Over voelen wat ik nodig heb. Over verbinden met de pijn én met wat zorg dragen kan in mij. Over met mildheid naar binnenkijken, met aandacht voor wat nodig is én kan.
Dat begint met kleine dingen: een warme douche, een kop thee in mijn handen op een koude herfst- of winterdag, kijken naar de opkomende zon, een wandeling in het bos. Soms is het erkennen dat het moeilijk is, dat het uithouden en verdragen is. Dan sta ik op. Zet koffie. Doe yoga – of juist niet. Trek mijn kleren aan en ga naar buiten.
Ik adem en doe iets dat lijkt op leven. Soms is dat het enige aan zorg dat ik mijzelf geven kan.
Zelfzorg begon vorm en inhoud te krijgen toen ik mijn lichaam begon op te merken. Door yoga en haptonomie leerde ik op een zachte manier, in mijn eigen tempo, bij mijn lichaam te mogen blijven. Met het opmerken van mijn lichaam kwam ook gevoel voor wat ik mentaal en emotioneel nodig had.
Gaandeweg ontdekte ik dat mogen verlangen ook een vorm van zelfzorg is. Misschien wel de meest fundamentele. Toestaan dat ik verlang, dat ik het niet alleen hoef te doen. Dat het niet overweldigend hoeft te zijn, maar mag aansluiten bij wat ik op dat moment nodig heb en kan verdragen. Zelfzorg vraagt tijd, aandacht en afstemming.
Dus: f*ck de zelfzorg die voelt als een plicht.
F*ck de zelfzorg die je dwingt om terug te keren naar iets wat nu nog te groot, te scherp en onveilig voelt. Maar niet f*ck de zorg. Niet f*ck het verlangen en de verbinding. Niet f*ck de tijd nemen, met aandacht voor afstemming.
Misschien is échte zelfzorg daar te vinden – zorgen dat ik niet verdwijn.
Dante studeerde af als sociaal pedagogisch hulpverlener, studeert rechten en gezondheidspsychologie. Bekijk Majlief op majlief.nl.
2 reacties
Wat kan ik hier ontzettend veel herkenning in vinden. In een week dat ik voor een haast onmogelijke opdracht sta (herinneringen delen met mijn behandelaar); voelt dit bericht als één groot cadeau.
Want hoe moet ik nou voor mijzelf zorgen (kots)??? En nu… Zo dus…! Volgens wat jij schrijft. Helemaal niet met de grootsheid, zoals de zelfzorg omschreven wordt. Ik liep gisteren al vast op mijn ‘zelfzorg lijst’ en ben er toen überhaupt maar niet aan begonnen… Dan maar niet…
En nu…, maak ik MIJN lijst. Van wat ik WEL kan.
Zoals het laten vallen van het zonlicht op mijn gezicht, het kopen van gember voor een lekker kopje thee en het voelen van de warmte van de hond die tegen mij aan ligt.
Klein??? Voor mij is dat al heel groot!
Super bedankt!
zo herkenbaar die strijd met “zelfzorg”, vooral zoals het vaak online en in tijdschriften wordt beschreven, ik kon (en kan) er ook niet zoveel mee. Tot ik me realiseerde dat nee kunnen/durven zeggen als ik geen zin in iets heb ook een vorm van zelfzorg is, of een afspraak afzeggen als het me echt even teveel is. Maar ook grenzen aangeven, nou ja nog de stap ervoor, in de gaten krijgen, he verrek hier gaat iemand over mijn grens, want meestal had ik dat helemaal niet door, of merkte ik het pas later thuis dat ik dacht “ja maar ik deed dat wel maar eigenlijk wilde ik dat helemaal niet”. Of als ik al ja heb gezegd en daar later van mezelf op terug mag komen en de ja alsnog in een nee mag veranderen. Ik vind therapie ook een vorm van zelfzorg. Ik ervaar het vooral heel basic, van ruimte voor mezelf creeen, mezelf minder dingen opleggen van dit moeten en dat moeten, grenzen aangeven, nee zeggen maar soms ook ja zeggen tegen iets wat ik wel graag wil etc. En juist als het op eten, slapen, bewegen etc aankomt, ook daar mezelf wat meer ruimte geven. Ik slaap niet altijd even goed en ik functioneer beter als ik dan in de ochtend nog een paar uur slaap, so be it, dus zeg maar tien uur opstaan ipv acht uur, dan maar een ander dag/nacht ritme, dan wat standaard wordt aanbevolen. Ik realiseer me nu met dat ik dit bericht schrijf, dat zelfzorg voor mij is, wat past bij mij en hoe wil ik het.