Schrijftherapie

Het doel van schrijftherapie is het verwerken van de traumatische ervaringen, het veranderen van negatieve gedachten over jezelf, anderen en de wereld en het aanleren van nieuwe vaardigheden. Het geschreven verhaal kun je delen met belangrijke anderen; dit wordt ook wel social sharing genoemd.

WRITEjunior

Schrijftherapie is ook geschikt voor kinderen en jongeren van 4 tot 18 jaar, dat protocol heet WRITEjunior.

Schrijftherapie voor het omgaan met traumatische ervaringen, vindt haar oorsprong in een experimentele studie van Pennebaker en Beall (1986). In deze studie onder studenten leidde het schrijven over traumatische feiten en emoties direct na het schrijven tot een hogere bloeddruk en een negatieve stemming, maar bleek in een half jaar na het schrijven tot een afname te leiden van het aantal doktersbezoeken.

De initiatiefnemer van schrijftherapie in Nederland is professor Alfred Lange, hoogleraar Klinische psychologie aan de Universiteit van Amsterdam (1999). Lange staat aan de basis van Interapy, inmiddels een online ggz-instelling, die online schrijftherapie aanbiedt. 

Sacha Lucassen (GZ-psycholoog/gedragstherapeut) en Saskia van de Oord (hoogleraar psychologie en pedagogische wetenschappen KU Leuven) hebben een schrijftherapie voor jeugdigen ontwikkeld, WRITEjunior, in 2008.

Interapy werkt als volgt:

Schrijfopdrachten
In de eerste vier schrijfopdrachten ga je beschrijven wat je hebt meegemaakt. Je schrijft in de ik-vorm en de tegenwoordige tijd, alsof je het nu meemaakt. Alle details doen ertoe.

Adviesbrieven
In de tweede fase van de behandeling ga je vanuit een ander standpunt naar je eigen ervaringen kijken. Je schrijft brieven aan een denkbeeldige vriend(in) die hetzelfde heeft meegemaakt. Je adviseert je vriend(in) hoe hij of zij anders tegen de situatie aan kan kijken.

Afronding
In de laatste fase van de behandeling blik je terug en richt je je op de toekomst. Je beschrijft wat je hebt meegemaakt, wat dat voor invloed dat op je heeft gehad en hoe je daar nu en in de toekomst mee om wil gaan. Je brief vormt een symbolische afsluiting van wat je hebt meegemaakt.
Jouw geschreven verhaal kan worden gedeeld met belangrijke anderen.

WRITEjunior werkt als volgt:

Er wordt gestart met een uitgebreide intake met ouders en jeugdige, met daarin de volgende onderdelen: een reconstructie van de traumatische gebeurtenis(sen), inventarisatie van PTSS-symptomen, het waarborgen van de veiligheid, mobilisatie van het steunend netwerk en uitleg over PTSS en WRITEjunior.

Stripverhaal tekenen
Vervolgens wordt besloten hoe ouders/verzorgers worden betrokken bij de behandeling. Bij kinderen van 4-7 jaar wordt samen met ouders stripverhaal gemaakt. Met tekeningen van de kinderen en geschreven tekst van de therapeut.

Op de computer
Met kinderen en jongeren van 8-18 jaar wordt, samen met de therapeut, op de computer gewerkt en is er aparte ouderbegeleiding, waarvan de inhoud en intensiteit op maat wordt aangepast. Er kan ook gekozen worden om (delen) van het verhaal van het kind samen met de ouders te schrijven.

Vier stappen
Allereerst wordt een tijdlijn gemaakt als leidraad voor het verhaal, hierop staan alle traumatische gebeurtenissen, maar ook de leuke gebeurtenissen en dingen die belangrijk zijn voor de context van het verhaal.

Vervolgens wordt gestart met het schrijven van het verhaal. Tijdens het schrijven vindt exposure en cognitieve herstructurering plaats met hulp van de therapeut. Dat betekent dat het kind zijn gevoelens en gedachten verwoordt, deze koppelt aan de traumatische ervaringen en er op zo’n manier tegenaan kijkt dat het een plek krijgt in de geschiedenis van het levensverhaal van het kind.

Vervolgens wordt beschreven hoe hij adequaat kan omgaan met zijn gevoelens en gedachten in het hier en nu.

Tot slot wordt het verhaal gedeeld met ouders (en wellicht belangrijke anderen) en schrijven ouders een steunend commentaar.

Zo kunnen de traumatische ervaringen worden verwerkt en kan het kind weer meer regie krijgen. 

Voor volwassenen, kinderen en jongeren met de classificatie posttraumatische stressstoornis (PTSS) of traumagerelateerde klachten, bij depressiviteit maar ook bij het verlies van dierbare.

WRITEjunior kan (met kleine aanpassingen) ook gegeven worden aan:

• Kinderen met een Lichte Verstandelijke Beperking (LVB)
• Kinderen met een preverbaal trauma
• Kinderen met uitgestelde PTSS klachten
• Kinderen van ouders met psychische problemen (KOPP-kinderen)
• Onthullen van familiegeheimen

De schrijftherapie bij Interapy is een kortdurende en intensieve online behandeling met een gemiddelde duur van 8 weken. 

WRITEjunior kun je bij verschillende therapeuten en GGZ-instellingen volgen. Duur van de behandeling is afhankelijk van de ernst van de PTSS klachten, de hoeveelheid ingrijpende gebeurtenissen en de beschikbare steun in de omgeving.

Kijk of de therapeut een opleiding tot gedragstherapeut of psycholoog/orthopedagoog heeft. Of een HBO opleiding met voldoende CGT kennis. Voor WRITEjunior is het belangrijk dat de therapeut een postacademische training in WRITEjunior heeft gevolgd.

WRITEjunior opleiding bij UvA minds

Voor therapeuten is er een protocol in het boek WRITEjunior met therapie voorbeelden voor verschillende trauma’s en verschillende leeftijdsgroepen. Ook is er de website WRITEjunior met een apart gedeelte voor cliënten en therapeuten.

De GGZ-instelling die Interapy aanbiedt, heeft een interne opleiding voor therapeuten. 

WRITEjunior schrijftherapie voor getraumatiseerde adolescenten en kinderen.

WRITEjunior beschrijving Nederlands Jeugd Instituut.

De website van Interapy

Beschrijving schrijftherapie op wikipedia.

Leestips

WRITEjunior, Protocol schrijftherapie voor getraumatiseerde kinderen en adolescenten 4-18 jaar, Sacha Lucassen, Saskia van der Oord.

Opening Up By Writing It Down. How Expressive Writing Improves Health and Eases Emotional Pain, James W. Pennebaker.

Artikelen over WRITEjunior (via ‘behandelaren’ en en dan ‘uit de vakpers’). 

Kijktips

The expressive writing method, James Pennebaker op YouTube.

WRITEjunior video’s.