Het was kiezen tussen kwaden wist ik, toen ik me in maart na maanden worstelen met oude en nieuwe pijn uiteindelijk ziek meldde en al mijn lezingen annuleerde.
Met een haperend hoofd en ontregeld zenuwstelsel door blijven werken bleek met de dag minder haalbaar, tegelijkertijd kende ik het gevaar dat in het alternatief schuilde maar al te goed.
Ruim 10 jaar geleden stond ik op eenzelfde punt, en overleefde het maar nauwelijks
Toen ik destijds na een traumatische ervaring regelrecht de afgrond in dook, besloot ik na maanden worstelen met zelfdestructieve gedachten en gedragingen mijn studie stop te zetten en (alweer) in behandeling te gaan.
Die beslissing voelde als de allergrootste nederlaag, en het duurde nog jaren voor ik echt in kon zien dat het vooral een overwinning was geweest. Wat lange tijd overheerste, was simpelweg het gevoel van falen, mislukking en vernedering.
En al was mijn duik de diepte in allerminst mijn schuld, uit pure onmacht zette ik het vooral mezelf betaald
Uit onmacht, en uit de ontreddering die ontstond toen ik besloot datgene stop te zetten wat me juist ook zoveel houvast en veiligheid bood. Hard werken en altijd maar bezig zijn maakten immers al jaren deel uit van mijn overlevingsstrategie door mijn dagelijkse honger naar een gevoel van nut en bestaansrecht wat te stillen.
En ook niet onbelangrijk: door steeds mijn hoofd heel hard te gebruiken om het leven maar te begrijpen en te overzien, was er minder ruimte voor de verwondingen die onder die noodzaak lagen.
Het was dus alsof ik zonder zwembandjes de oceaan in dook, niet wetende of ik wel kon zwemmen
Of eigenlijk wist ik het juist heel goed: zwemmen kon ik nauwelijks, had ik nooit echt geleerd. Wat het stopzetten van mijn studie destijds tegelijkertijd noodzakelijk én levensbedreigend deed voelen. En maakte, soms ook.
Precies zo voelde het in maart, toen ik besloot los te laten wat me juist zoveel houvast bood en ik ‘ja’ zei tegen de lege agenda en dito leegte die erop volgde.
Toen ik ‘ja’ zei tegen me niet langer in werk kunnen verstoppen voor alle pijn in mij, vooral. Wetende hoe zeer ik me daar tegen zou gaan verzetten. Hoe zeer ik me tegen mezelf zou gaan verzetten. Omdat dat is hoe de verwonde delen in mij geleerd hebben te overleven, en, zij het met bijeffecten en nevenschaden, ook altijd wonderwel in zijn geslaagd.
Inmiddels kan ik de parallellen tussen toen en de afgelopen maanden beter overzien
Dat ze regelmatig zo verwarrend gelijkend waren, dat ik soms nauwelijks kon onderscheiden wat van wat ik dacht en voelde van toen was, en wat van nu. Wanneer ik de volwassen vrouw was die ik ben, wanneer het kind dat ik ooit was. En zo ervaarde ik opnieuw hoezeer trauma geen tijd kent, en hoe het elk besef van verleden, heden en toekomst weg kan vagen tot één mistige staat van chaos en ontreddering.
Ik ervaarde opnieuw hoe de verwonde delen in mij me kunnen laten geloven dat ik niet overleef wat ik allang heb overleefd, en dat ik niet kan dragen wat ik al die tijd al droeg. En hoe verschrikkelijk verwarrend dat is.
Want het gevaar was dan misschien wel geweken, veilig voelde het nog allerminst
In tegenstelling tot zo’n tien jaar geleden begrijp ik inmiddels ook waarom. Waarom het van binnen zo onveilig kan worden als ik mijn houvast verlies, en meer nog dan dat: als ik de verbinding verlies. De verbinding met mezelf, de ander, de wereld om me heen. Wat precies is wat juist mijn werk me ook biedt, en me ziek melden zo onveilig maakte.
Het was trauma expert Gabor Maté die eens zo mooi verwoordde wat alles in mij altijd al heeft geweten, en wat ik misschien niet eerder zo duidelijk heb ervaren als nu:
Veiligheid is niet de afwezigheid van gevaar, maar de aanwezigheid van verbinding
Verbinding die onder invloed van trauma zo gevaarlijk kan gaan voelen, maar ironisch genoeg ook noodzakelijk is om de verwondingen te helen die juist in verbinding met een ander zijn ontstaan.
Dat besefte ik me goed, de afgelopen maanden, waarin ik me met mijn lege agenda regelmatig zonder zwembandjes midden in een oceaan waande. Bang om te zinken, soms bijna gezonken, tot ik me in het hier en nu besefte: ik kan wél zwemmen, en ik zwem.
Ik kan leven, en ik leef. Het allerliefste in verbinding.
Anne Marsman is initiatiefnemer en hoofdredacteur van Traumanet. Ze is daarnaast psycholoog en geeft regelmatig lezingen en trainingen rondom trauma. In 2021 promoveerde ze op onderzoek naar de langdurige impact van ingrijpende jeugdervaringen. In haar proefschrift ‘Beyond dis-ease and dis-order’ combineerde ze wetenschappelijke kennis met haar eigen ervaring met trauma en psychische klachten en benadrukte ze de rol van het lichaam in de relatie tussen deze twee.
14 reacties
prachtig, Anne, hoe jij de hobbelige weg naar heling steeds weer verwoord – de weg van de wounded healer.
Dank Ybe 🙂
Hallo Anne, dank je voor je herkenbare en steunende teksten. Vooral de frustratie, twijfel, schuldgevoel misschien tussen je potentieel en de schade heeft mij geraakt.
Je geeft tekst aan de strijd die ik ook dagelijks met mezelf voer. Volhouden in onmogelijke situaties is mijn comfort zone. Daar uit durven stappen en mijn identiteit van daaruit weer vorm geven vraagt veel moed.
Fijn om in die strijd medestrijders te weten die zich hierover uit durven spreken.
Fijn dat je er bent!
En fijn dat jij er bent, Sanne!
Moedig ~ liefdevol ~ Jezelf volledig omarmen ~ herkenbaar pad ~ liefde is ’t antwoord
Maar waarom eindigen met “Het allerliefste in verbinding.”?
Is het hele punt niet juist dat leven zonder verbinding niet alleen onaangenaam en (/want) onveilig is, maar zelfs nagenoeg onmogelijk?
(Getuige jouw ‘burn outs’, for lack of a better term?)
Dus dan misschien iets als “Nu op zoek naar verbinding, door de trauma’s (volledig) te verwerken die verbinding (op zielsniveau) helaas 🙁 in de weg staan.”?
Ik vind Brene Brown over kwetsbaarheid altijd heel mooi over dat onderwerp.
(Maar misschien een open deur hoor, in dat geval excuus.)
Ik eindig ermee omdat ik het zo voel 🙂
Uit verbinding kan ik namelijk ook best leven, ik weet hoe ik dat moet doen en hoe dat voelt. Meer als overleven, eigenlijk. Dus misschien heb je gelijk ja, dat leven zonder verbinding nagenoeg onmogelijk is. Dat leven uit verbinding vooral overleven is.
Wat het ‘op zoek naar verbinding door trauma’s te verwerken’ betreft.. Ik denk (en ervaar) dat trauma’s alleen in verbinding verwerkt kunnen worden. Dat je daar juist de verbinding voor nodig hebt. Wat dus one hell of a job kan zijn als de bedreiging juist ook de verbinding zit. Vraagt tijd, afstemming, veel golfbewegingen en veel positieve ervaringen met mensen die blijven, ook als je zelf even niet blijft..
In verbinding gaan, kan niemand je toe forceren, behalve jijzelf. Sterker nog, hoe harder mensen aan je trekken om toch vooral de verbinding aan te gaan, des te meer iemand met verbindingsangst zich terug trekt. Met als gevolg dat veel mensen afhaken en je (letterlijk) vergeten. Waardoor je nog meer uit verbinding raakt. Ook met jezelf. Waardoor eenzaamheid nog harder toeslaat. En je het risico loopt dat als je dat al durft te benoemen, je het verwijt krijgt dat je dat toch echt zelf doet (wat ook waar is, maar tis geen helpende reactie) Uit verbinding gaan, is soms zelfs van levensbelang, omdat het op sommige momenten de enige manier voor je is om niet aan het leven ten onder te gaan. En vergis je niet, het kan heel subtiel zijn. Zo kan iemand ongelooflijk in verbinding staan met een paar mensen en de deur stelselmatig dicht houden voor de rest van de wereld. En ook dat, kan heel eenzaam aanvoelen (en misschien ook wel beklemmend voor de paar mensen die je wel toelaat)
Wat onwijs goed omschreven. En zo herkenbaar. Mn valkuilen zijn regelmatig dat ik de verbinding vraag van familieleden die een ieder in hun eigen proces zitten, en dit niet zo gemakkelijk vinden. En op een of andere manier dan verbinding maken met anderen zelf saboteer. Puur omdat je dat niet gewend bent. Alles wat je aandacht geeft groeit.
Wat goed dat je voor jezelf hebt gekozen! Neem je tijd❤️
Dankjewel voor deze open blog, Anne! Herkenbaar ook. Ik wens je verbondenheid, troost en perspectief.
Dankjewel!
Mooi omschreven en zo waar….ontzettend lastig als je geen verbinding kunt krijgen met je familie die steunend is en eigenlijk juist daardoor triggerend is en verder eigenlijk niemand om je heen….ik begin steeds meer te dissocieren….ik weet waar het door komt, ik weet waar ik in zit, maar ik kom er niet uit, het doorbreken lukt niet en hoe kom je in contact met “helende verbindingen”? Ik zak steeds dieper weg helaas….
En dan wetende wat ik mijn kids heb aangedaan/meegegeven door mijn traumatische jeugd. Ik wilde juist dat hun dat niet zou overkomen, maar helaas….ze wonen bij mijn ex, door alles lukt het me niet om voor ze te zorgen. Vreselijk dat ik hun geen veilige hechting heb kunnen geven….
Het is allemaal mooi, als je een veilige verbinding hebt. Of veilige verbindingen. Die komen in/ bij/met mij niet tot stand. Geen basisvertrouwen ontwikkelt .
Sterkte iedereen!