De start van mijn leven is op zijn zachtst gezegd behoorlijk heftig geweest. Al op zeer jonge leeftijd had ik te maken met een opeenstapeling van allerlei trauma’s. Deze waren het gevolg van misbruik, mishandeling en pesterijen. Mede dankzij Somatic Experiencing is mijn leven een stuk lichter geworden. En sta ik veel meer in mijn eigen kracht.
Somatic Experiencing (SE) is ontwikkeld door dr. Peter A. Levine. Hij wijst erop dat dieren in de natuur zelden getraumatiseerd raken, omdat ze instinctief hun spanning weer letterlijk van zich afschudden door te gaan beven en/of trillen. Als wij mensen dat ook zouden doen, dan zou er veel minder (traumatische) restspanning in ons lijf blijven kleven.
Wij leven te vaak in ons hoofd en daardoor hebben we geen feeling meer met wat er in ons lichaam gebeurt
Bij SE is het bedoeling om stapje voor stapje weer contact te maken met de gevoelens in het lichaam, waarbij telkens een deel van de restspanning ontladen wordt.
Tijdens een van mijn sessies illustreerde San, mijn therapeute, met een ballon hoe belangrijk het is om de spanning stapje voor stapje te ontladen. Nadat ze de ballon opgeblazen had zei ze:
"Als ik de ballon nu loslaat, dan kan hij alle kanten op schieten en wij hebben er allebei geen idee van waar hij terechtkomt."
"Wat ik jou wil laten zien, dat is een van de basisprincipes van Somatic Experiencing.”
Terwijl ze sprak, liet ze telkens kleine beetjes lucht uit de ballon ontsnappen.
“Kijk, dit is wat er nodig is om dingen te verwerken: in kleine stapjes gedoseerd ontladen, zodat het lijf het ook kan behappen.”
Om de spanning gedoseerd te ontladen wordt bij Somatic Experiencing gebruikgemaakt van zogenoemde hulpbronnen
Je kunt hierbij denken aan bijvoorbeeld een (huis)dier, een fijne herinnering of een bepaalde plek in het lichaam waar het ontspannen voelt. Een hulpbron is dan ook iets wat prettig aanvoelt.
Als tijdens een SE-sessie de traumatische spanning oploopt, wordt de aandacht verschoven naar een hulpbron waardoor de spanning weer afneemt. Als het spanningsniveau voldoende gedaald is, wordt er opnieuw contact gemaakt met de traumatische spanning.
Door zo een aantal maal heen en weer te gaan kan het trauma stapje voor stapje ontladen worden, zonder dat de spanning te overweldigend wordt. Zo voorkom je dat er door een te heftige spanning een zogenoemde hertraumatisering plaatsvindt.
Zelf heb ik heel veel baat gehad bij SE, omdat het – gezien mijn nogal heftige verleden – heel belangrijk was om een en ander gedoseerd te ontladen.
SE laat zich heel goed laat combineren met andere therapeutische benaderingen zoals EMDR, IEMT of Egostate Therapy
Dat heb ik als zeer positief ervaren. Een sessie met zo’n gecombineerde aanpak werkt alleen maar efficiënter.
Trauma’s los je niet op door er alleen maar over te praten. Je blijft dan namelijk hangen op het niveau van de neo-cortex, terwijl het trauma opgeslagen ligt in de diepere lagen van onze hersenen. Deze lagen vormen als het ware één systeem met ons zenuwstelsel en ons lijf. Het is niet voor niets dat we in onze taal ook een gezegde kennen als: de schrik zit nog in het lijf.
Mijn vecht-vlucht-reacties waren net als bij andere mensen met (heftig) trauma bevroren geraakt
San zei hierover: "Jouw spieren stonden destijds klaar om te vechten of te vluchten, maar door ervaringen die te overweldigend waren raakten zij bevroren en konden zij hun bewegingen niet afmaken. Met SE is het de bedoeling om weer contact te maken met het zogenoemde lichaamsgeheugen, zodat die beweging na al die jaren alsnog héél geleidelijk afgemaakt kan worden."
De sporen van het trauma kunnen worden getriggerd door iedere situatie die enigszins lijkt op de omstandigheden van het trauma. Deze herbeleving van trauma voelt heel pijnlijk.
Maar herbeleving is tegelijkertijd een herkansing om de niet afgemaakte beweging van toen alsnog af te maken
En als die beweging uiteindelijk wordt afgemaakt dan zal dit ook letterlijk een doorwerking hebben in de hersencellen. San verwoordde dit eens heel mooi:
"Als trauma echt verwerkt wordt, dan vormen zich nieuwe neurale paden in de diepere lagen van de hersenen. In het begin zijn dit nog een soort mulle zandpaden en voelt het allemaal zwaar, maar gaandeweg slijten deze steeds verder uit en ontstaan er verharde wegen."
Mede dankzij Somatic Experiencing is mijn leven een stuk lichter geworden en sta ik veel meer in mijn eigen kracht. Voor het eerst van mijn leven ben ik in staat om mensen echt dichtbij te laten komen. Het heeft mijn leven enorm verdiept en verrijkt.
Iris van Zomeren heeft het ontstaan en het herstel van haar trauma’s samen met haar partner beschreven in de autobiografie ‘Van waanzin naar Wijsheid’. In dit boek legt ze ook uit hoe verschillende therapeutische benaderingen haar geholpen hebben bij haar intensieve verwerkingsproces.
