Misverstanden over PTSS

Misverstanden leiden tot vooroordelen, aannames, (zelf)stigma en andere lastige bijwerkingen. Om een realistisch(er) beeld te krijgen van PTSS leggen we een aantal veel voorkomende misverstanden graag voor je uit. 

Misverstand 1: Trauma is hetzelfde als PTSS

Een veelvoorkomend misverstand is dat trauma en PTSS hetzelfde zijn. Hoewel deze twee termen nauw met elkaar verbonden zijn, zijn er belangrijke verschillen. Niet iedereen met trauma heeft PTSS, daarentegen heeft wel iedereen met PTSS ook trauma. 

Dit kun je beter begrijpen door kort stil te staan bij de twee begrippen:

Trauma betekent letterlijk wond of verwonding. Een verwonding kan lichamelijk zijn, zoals een botbreuk, maar ook psychisch en emotioneel. Soms wordt met trauma specifiek de gebeurtenis bedoelt die traumatisch was, de traumatische ervaring, soms verwijst het juist naar de gevolgen ervan; de verwonding. Die gevolgen zijn voor iedereen anders.

PTSS verwijst naar een psychische aandoening die kan ontstaan na het meemaken of getuige zijn van een traumatische gebeurtenis. PTSS kun je dus zien als een uiting van trauma. 

Misverstand 2: PTSS treft alleen veteranen

Een veelvoorkomend misverstand is dat PTSS alleen voorkomt bij veteranen. Hoewel zij inderdaad een risicogroep vormen, kan PTSS iedereen treffen die een traumatische gebeurtenis heeft meegemaakt of hier getuige van is geweest. Zoals geweldsmisdrijven, seksueel misbruik, ongelukken, natuurrampen of ernstige ziekten.

Misverstand 3: Een traumatische gebeurtenis leidt altijd tot PTSS

Geschat wordt dat zo’n 80% van de volwassenen ooit in het leven een potentieel traumatische ervaring meemaakt. Hiervan ontwikkelt zo’n 9% een posttraumatische stressstoornis. Veruit de meeste mensen die een traumatische gebeurtenis meemaken ontwikkelen dus géén PTSS.

Overigens zegt dit niks over de impact van de gebeurtenis. Mensen kunnen in reactie op trauma veel verschillende klachten en aandoeningen ontwikkelen, niet alleen PTSS. 

Misverstand 4: PTSS ontstaat direct na een traumatische gebeurtenis

PTSS-symptomen kunnen direct na het meemaken van een traumatische gebeurtenis ontstaan, maar dit hoeft niet. Het is ook mogelijk dat ze pas maanden of zelfs jaren later verschijnen, dit wordt ook wel ‘PTSS met uitgestelde expressie’ genoemd. 

Misverstand 5: Alleen ernstige gebeurtenissen veroorzaken PTSS

Hoewel ernstige gebeurtenissen zoals oorlog of seksueel geweld het risico op PTSS vergroten, kunnen ook relatief ‘minder ernstige’ of minder (levens)bedreigende gebeurtenissen posttraumatische stressklachten veroorzaken. Iedereen verwerkt gebeurtenissen anders, dus ook ogenschijnlijk ‘kleinere’ of ‘minder ingrijpende’ gebeurtenissen kunnen diepgaande gevolgen hebben en tot grote klachten leiden.

Misverstand 5: PTSS gaat nooit meer over

PTSS is een ernstige psychische aandoening die grote impact heeft op het dagelijks leven. Herstellen van PTSS is vaak een langdurig proces, maar het kan zeker wel. Vandaag de dag bestaan er verschillende goede behandelingen voor PTSS, waarmee klachten sterk kunnen worden vermindert, en soms zelfs helemaal verdwijnen. 

Welke behandeling voor wie goed werkt, verschilt per individu. Een professionele hulpverlener kan je bij deze zoektocht helpen. 

Misverstand 6: Alle mensen met PTSS hebben last van nachtmerries

Hoewel nachtmerries een kenmerkend symptoom is van PTSS, betekent dit niet dat iedereen met PTSS ook nachtmerries heeft. De klachten waar iemand met PTSS last van heeft, verschillen per persoon. Voor sommigen spelen nachtmerries een grote rol, anderen hebben last van andere vormen van herbelevingen, zoals flashbacks of steeds terugkerende gedachten aan een gebeurtenis. 

Misverstand 7: PTSS is hetzelfde als complexe PTSS

Een verwarrend misverstand is dat PTSS en complexe PTSS één en dezelfde aandoening is. Dit is niet het geval. Complexe PTSS ontstaat als gevolg van meerdere en herhaalde traumatische ervaringen, vaak al in de kindertijd. De impact hiervan leidt tot ‘complexere’ klachten: naast de ‘standaard’ PTSS klachten hebben mensen met complexe PTSS ook problemen op het gebied van emoties, identiteit, zelfbeeld, (zelf)vertrouwen en dissociatie.

Het onderscheid tussen PTSS en complexe PTSS is belangrijk omdat de benaderingen voor diagnose en behandeling (sterk) kunnen verschillen.