Boksen als traumabehandeling

Als je denkt aan trauma, zul je waarschijnlijk ook denken aan geweld. Trauma kan onder andere het gevolg zijn van fysiek, emotioneel en/of seksueel geweld. Daarom is het heel aannemelijk, dat je niet direct denkt aan vechtkunst, of vechtsport als behandeling.

Want waarom zou je mensen in contact  brengen met een vorm die lijkt op fysiek geweld?

En toch kan het ontzettend effectief zijn. Hier wel gelijk de kanttekening: iemand die PTSS heeft op een reguliere bokstraining doen, is een  slecht idee. Een bokszak ophangen, en zeggen: gooi het er maar lekker uit. Slecht idee. Maar hoe dan wel? Dat wil ik graag met je doornemen. 

Vijf manieren van voelen  

Laten we beginnen bij het begin. Wist je dat je op vijf manieren kunt voelen? Emotioneel voelen is een van die vijf, de andere vier zijn vormen van ‘voelen met je lijf’. Ook wel: fysiek of sensorisch voelen.

Ik zet hier even voor je in een overzicht, en zal ze daarna toelichten. Ik gebruik hiervoor even het overzicht zoals dat staat in het boek: ‘De stem van je lichaam’ van Peter Levine.  

1. Deze vorm van voelen maakt dat je bijvoorbeeld goed kunt lopen. Dit wordt getraind in sport  activiteiten. Daar is dan het doel dat je beter de voetbal in het doel kunt schieten bijvoorbeeld.  Mensen die een hoog stressniveau hebben, of gedissocieerd zijn, kunnen minder goed  waarnemen wat hun lijf doet. Dan laat je bijvoorbeeld dingen uit je handen vallen, omdat je  moeilijk kunt voelen dat je hand niet goed sluit.
   
   
2. Deze vorm van voelen is belangrijk om dreiging te kunnen waarnemen. Misschien herken je het in simpele versie, dat je binnenkomt op een verjaardag, en je ‘weet’ of voelt direct of het er gezellig is of niet. Maar denk ook aan uitgaansgelegenheden, concerten waar de sfeer kan omslaan.
   
   
3. Hoeveel spanning heb jij? Ja jij, op dit moment? Kun jij een cijfer geven tussen 1-10? Waarbij  10 heel veel spanning is, en 1 totaal relaxed? Hoeveel stress jij ervaart, hangt samen met  hoeveel spanning er in je spieren is. Je spieren vertellen eigenlijk wat je spanningsniveau is.  Daarom dat Yoga, je hele lichaam uitrekken, zo goed is voor ont-spanning.
   
   
4. Voel je je kleding zitten? En zit dat lekker? Is het warm of koud? Dat voel je voornamelijk met  je huid. Voelen met je huid is niet functioneel bij acute stressituaties, dan neemt dat af. Dus  mensen die door trauma vastzitten in hoge stress (hyperarousal), voelen vaak ook minder met  hun huid. Je zult daardoor ook minder genieten van een knuffel van een geliefde.  

Voelen wat een ander voelt  

Dit is wat Levine ‘lichaamsresonantie’ noemt, dat je kunt voelen wat een ander voelt. Een bekend voorbeeld hiervan is ‘de damschreeuwer’ op 4 mei 2010 bij dodenherdenking. Tijdens de twee minuten stilte ontstond er paniek omdat er iemand heel hard schreeuwde. Er was eigenlijk niks aan de hand, maar er ontstond een golf van paniek: rennen, dringen, met tientallen gewonden tot gevolg.

Dit vermogen om te kunnen voelen wat een ander voelt, vraagt dat je voldoende lichaamsbewustzijn hebt. Wat erg moeilijk kan zijn mensen met trauma’s. 

Voelen met je lijf als toegang naar emotioneel voelen  

Als je door trauma niet (goed) of nauwelijks kunt voelen wat er emotioneel gebeurt, kan het helpen om te beginnen met het voelen met je lijf. Dit kan met allerlei fysieke oefeningen te doen, waaronder boksen. Alleen al het oefenen van eenvoudige bokstechniek kan helpen, omdat het je  helpt om te voelen wat er in je lijf gebeurt. Wij vragen vaak:  

• Wat voel je in je handen? 
• Wat voel je in je armen? 
• Wat voel je in je buik? Heb je taal voor wat je voelt? (Zoals: tintelingen, draaierig, prikkelen,  verharden) 

Zo leer je weer je lichaam kennen en omarmen als onderdeel van jezelf. Met boksen kun je soms ook een onuitgewerkte vecht-reactie op een veilige manier eruit laten komen. 

Jij bent niet stuk!

Als jij met (oud) trauma te kampen hebt, kan een fysieke benadering helend zijn. Ook als je na andere behandelingen nog met (rest)klachten rondloopt. ‘Uitbehandeld’ betekent niet dat jij stuk bent, maar dat een behandeling en/of behandelaar jou niet verder kan helpen.  

Wees zorgvuldig met wie je kiest

Als je zoekt naar een aanbieder van bokstherapie, wees zorgvuldig. Een personal trainer die ‘dat wel eens even zal aanpakken’, is geen match. Zoek naar mensen met bijvoorbeeld een achtergrond in PMT, social work of psychologie, én kennis van trauma.