Complexe PTSS behandeling

Doordat mensen met complexe PTSS naast ’traditionele’ PTSS-symptomen ook problemen hebben met onder andere zelfregulatie, (zelf)vertrouwen en dissociatieve klachten, is een standaard PTSS behandeling vaak niet voldoende of effectief.

Er is niet één specifieke behandeling voor complexe PTSS, in veel gevallen worden verschillende behandelvormen gecombineerd. Daarnaast verschilt het, net als bij PTSS, ook bij mensen met complexe PTSS per persoon waar iemand met name last van heeft, en wat iemand nodig heeft.

Fasegerichte behandeling

In de behandeling van complexe PTSS wordt vaak gewerkt met een fasegericht-behandelmodel die bestaat uit drie fasen. De verschillende fasen worden niet altijd helemaal doorlopen en kunnen elkaar ook afwisselen. Dit is afhankelijk van de klachten die iemand ervaart, mogelijkheden die iemand heeft en eerdere behandelervaring.

In alle behandelfasen kunnen verschillende behandelvormen worden ingezet. Het verschilt per persoon welke dit zijn. 

Fase 1: stabilisatie, symptoomreductie en veiligheid

In fase 1 staan stabilisatie, het verminderen van symptomen en het opbouwen van veiligheid centraal. Het kan gaan om externe veiligheid, bijvoorbeeld een veilige plek om te wonen, maar ook om interne veiligheid, zoals goed (genoeg) voor jezelf leren zorgen.

Tijdens fase 1 kunnen verschillende onderdelen aan bod komen, waaronder: uitleg over trauma en klachten (psycho-educatie), inzicht vergroten in klachten, vergroten van emotie- en spanningsregulatie vaardigheden (omgaan met ontregeling), het verbeteren van zelfzorg en het in kaart brengen van sociaal netwerk en hoe deze in te zetten. 

In de eerste fase staat vooral het hier-en-nu centraal.

Fase 2: traumaverwerking

De tweede fase wordt ook wel de traumaverwerkingsfase genoemd. In deze fase staan herinneringen aan traumatische ervaringen centraal en wordt gewerkt aan klachten die hier direct verband mee houden, zoals herbelevingen en vermijding.

In deze fase kan gebruikt gemaakt worden van verschillende behandelmethoden, waaronder: EMDR, exposure therapie, imaginaire rescripting, Narratieve Exposure Therapie (NET), Sensorimotor Psychotherapie en diverse vormen van vaktherapie.

In de tweede fase staat ‘vroeger’ centraal, er wordt gewerkt met het verleden.

Fase 3: integratie

De derde fase is gericht op het integreren van wat is geleerd in eerdere fasen in het dagelijks leven. In deze fase kan aandacht voor thema’s als rouw, herstel van seksualiteit en intimiteit, ouderschap en zingeving belangrijk zijn. 

In de derde fase staat het verleden, het heden én de toekomst centraal.

Vormen van traumatherapie bij complexe PTSS

De behandeling van complexe PTSS bestaat vaak uit verschillende vormen van traumatherapie. Naast de vormen die in fase 2 voor traumaverwerking kunnen worden ingezet, zijn er ook een aantal specifieke behandelvormen die veel bij compexe PTSS worden ingezet:

• Trauma-Focused Mentalization-Based Treatment (MBT-TF)
• Schematherapie
• Dialectische Gedragstherapie (DGT)
• NeuroAffective Relational Model (NARM)
• Sensorimotor Psychotherapie

Naast deze behandelvormen kunnen ook andere vormen effectief en waardevol zijn. Wat voor wie werkt, verschilt uiteindelijk per persoon.