Triggers

Grote kans dat je getriggerd bent. Er is niks mis met jou. Getriggerd worden gaat automatisch. Maar je kunt er wel inzicht in krijgen, en leren hoe je er mee om kan gaan. 

Wat is een trigger?

Een trigger is een prikkel die sterke emotionele en lichamelijke reacties kan oproepen. Ook kun je vaak niet meer helder denken. Het kan gaan om externe prikkels (iets dat je voelt, ziet, proeft, hoort, ruikt) of om interne prikkels (een lichaamssensatie zoals honger of een verhoogde hartslag, een gedachte of een emotie). 

Voorbeelden van externe prikkels kunnen zijn: 

• Jaargetijden of een bepaald soort weer
• Mensen die iets bij je oproepen
• Situaties tussen mensen, bijvoorbeeld ruzie maar ook liefde
• Bepaalde locaties of ruimtes
• Niet gezien, gehoord voelen, of juist alle ogen op je gericht
• Kritiek en afwijzing
• Iets dat je ziet of hoort
• Een bepaald woord, of een bepaalde zin

Voorbeelden van interne prikkels kunnen zijn: 

• Emoties
• Lichamelijk ervaringen
• Zintuiglijke ervaringen zoals geuren, smaak, geluid, aangeraakt worden, bepaalde beelden zien
• Bepaalde gedachten als: ‘ik kan het niet aan’, ‘ze willen mij niet’; gedachten die van alles kunnen aanwakkeren
• Herinneringen die boven komen

Fragmenten van een traumatische ervaring

Deze prikkels, of triggers, kun je zien als kleine fragmenten van een traumatische ervaring die je brein stevig heeft opgeslagen. Bijvoorbeeld een bepaalde geur, kleur of geluid dat in een traumatische ervaring aanwezig was. Soms ben je je heel bewust van triggers en de associatie met een eerdere nare ervaring, maar het kan ook onbewust zijn. 

Als je getriggerd raakt, betekent het dus eigenlijk dat een herinnering wordt geactiveerd. Gevoels- en  lichaamsherinneringen die zijn opgeslagen in je emotionele brein. Trauma herinneren we ons namelijk sterk met onze gevoelens en ons lichaam, omdat er op dat moment minder energie naar het denken ging. 

Wat is getriggerd zijn?

Zelfs als je leven goed verloopt, en je wereld momenteel veilig is, kan je innerlijke alarmsysteem afgaan op het moment dat zich een trigger voordoet. Brein en lichaam reageren dan instinctief, ze menen dat er een vermeende dreiging is. 

Als je getriggerd raakt, word je overspoeld door gevoelens en impulsen. Het emotionele geheugencentrum slaat alarm. Je hartslag gaat omhoog en spieren spannen zich aan. Het denken wordt geblokkeerd, omdat alle energie is gericht op overlevingsreacties als vechten, vluchten of bevriezen.

Iets in het heden heeft deze herinnering aangeraakt

Het is alsof je brein een oude herinnering naar boven haalt en je het gevoel geeft alsof je die gebeurtenis opnieuw meemaakt, zelfs als het feitelijke heden heel anders is.

Je lichaam herinnert zich hoe het heeft gereageerd op die eerdere situaties. Dus, als je in een vergelijkbare situatie terechtkomt, kunnen dezelfde lichamelijke reacties zoals hartkloppingen, zweten of spanning in je spieren weer optreden.

Signalen van getriggerd zijn

Wat jou triggert én hoe je erop reageert, varieert van persoon tot persoon. Wel zijn er vaak kenmerken op het gebied van lichamelijke -, emotionele -, mentale – en gedragsreacties die je kunt herkennen bij jezelf of bij de ander

Mogelijke lichamelijke reacties:

• Versnelde óf vertraagde hartslag
• Hoge of snelle ademhaling
• Ingehouden of oppervlakkige ademhaling
• Trillen of beven
• Je verstijfd of verdoofd voelen
• Lichamelijke onrust
• Zweten
• Hoofdpijn of andere lichamelijke pijn, zoals maagpijn en darmklachten

Mogelijke emotionele reacties:

• Angst of paniekgevoelens
• Boosheid of irritatie
• Verdriet, enorme huilbuien
• Gevoelens van schuld of schaamte
• Gevoelens van hulpeloosheid of radeloosheid
• Gevoelloosheid, je vlak voelen
• Woede-uitbarstingen

Mogelijke reacties in gedrag:

• Vermijding van situaties, plaatsen of mensen
• Terugtrekken of isoleren
• Zelfbeschadiging
• Je aan een ander vastklampen, nabijheid zoeken
• Toevlucht nemen tot middelen, zoals alcohol of drugs

Mogelijke mentale reacties:

• Verwarring of desoriëntatie
• Heel alert zijn
• Flashbacks
• Negatieve gedachten of overweldigende (suïcidale) gedachten
• Dissociatie
• Moeite met concentreren en helder denken

Omgaan met triggers

Het helpt om:

• Te leren beseffen dat je getriggerd bent en er nu geen echt gevaar is.
• Te gaan herkennen wat het is dat jou triggert, en hoe je er rekening mee kunt houden.
• Te leren onderscheid te maken tussen een emotionele of lichamelijke reactie op iets in het hier-en-nu, of dat het om een reactie op een herinnering gaat.
• Te leren hoe je weer in het hier-en-nu-kunt zijn als je wordt getriggerd. Bijvoorbeeld door grondingsoefeningen toe te passen, of andere tools voor zelfregulatie.

Blijven triggers altijd?

Traumatherapie kan helpen om de koppeling tussen een trigger en de automatische gevoels- en emotionele herinnering, te laten uitdoven. Therapieën als bijvoorbeeld EMDR , exposure therapie en imaginaire rescripting zijn erop gericht om de traumatische herinneringen te verwerken en te overschrijven. 

Daarnaast kan meer inzicht in wat jou triggert en hoe je ermee om kunt gaan, helpen om de intense reacties beter te kunnen reguleren. Net als je voorbereiden op situaties waarvan je weet dat ze jou kunnen triggeren.